გვანცა ჭკადუა

მთავარი მეცნიერ თანამშრომელი, ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, ცენტრის დირექტორი

მემბრანოლოგიის ლაბორატორია

მოკლე ბიოგრაფია

გვანცა ჭკადუას სამეცნიერო მოღვაწეობა დაიწყო 1994 წლიდან ივანე ბერიტაშვილის ფიზიოლოგიის ინსტიტუტის მემბრანოლოგიის ლაბორატორიაში. 1994-97 წწ იგი სწავლობდა ასპირანტურაში და აღნიშნულ ინსტიტუტში, პროფესორ ზურაბ ქომეთიანის ხელმძღვანელობით 1997 წელს დაიცვა საკანდიდატო, 2004 წელს კი - სადოქტორო დისერტაცია. ამჟამად, გვანცა ჭკადუა ივ. ბერიტაშვილის ექსპერიმენტული ბიომედიცინის ცენტრის დირექტორი და მთავარი მეცნიერ თანამშრომელია.  მისი  სამეცნიერო ინტერესები მოიცავს ფერმენტულ კინეტიკას და უჯრედის მემბრანაში ლოკალიზებული ფერმენტული სისტემების მოქმედების მექანიზმების კვლევას. გვანცა ჭკადუა არის საერთაშორისო გამომცემლობების ჟურნალების სამეცნიერო სტატიების რეცენზენტი და 50-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. მას მონაწილეობა აქვს მიღებული მრავალ საერთაშორისო და ეროვნულ სამეცნიერო კონფერენციაზე პოსტერული და ზეპირი მოხსენებებით. ის აქტიურად ეწევა პედაგოგიურ მოღვაწეობას, კითხულობს სამაგისტრო სალექციო კურსს ენზიმოლოგიაში ივ. ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში და ბიოქიმიას საქართველოს ეროვნულ უნივერსიტეტში.
არის საქართველოს ნეირომეცნიერთა, IBRO-ს, FENS-ის და FEBS-ის სამეცნიერო კვლევითი საზოგადოებების წევრი.

გ. ჭკადუას კვლევის ძირითადი საგანია მრავალუბნიანი ფერმენტული სისტემების, ტრანსპორტული ATPაზების მოლეკულური მექანიზმების და რეგულაციის პრინციპების დადგენა. სატრანსპორტო ATPაზები წარმოადგენენ იონურ საქაჩავებს და  უჯრედში მიმდინარე მრავალ ფუნდამენტურ პროცესში იღებენ მონაწილეობას, რომელიც მოიცავს მემბრანული პოტენციალის შექმნას, კუნთის შეკუმშვას თუ ტოქსიური ნივთიერების გამოდევნას უჯრედიდან. ATP-ში აკუმულირებული ენერგიის ხარჯზე ეს მანქანური სისტემები უზრუნველყოფენ იონების გადატანას კონცენტრაციული გრადიენტის საწინააღმდეგო მიმართულებით. გ. ჭკადუას ამოცანაა ამ  ფერმენტული სისტემების კინეტიკური დახასიათება და მათი კინეტიკური თავისებურებების ფორმულირება. სატრანსპორტო ATPაზები მრავალუბნიანი ფერმენტული სისტემებია და არ ემორჩილებიან მიხაელის-მენთენის თეორია. მათი კინეტიკური მრუდები რთული გეომეტრიულო ფორმით ხასიათდებიან, რაც კიდევ უფრო ართულებს ამ ფერმენტული სისტემების კვლევას. მათი მოლეკულური მექანიზმის გაშიფვრა შესაძლებელია მრავალუბნიანი ფერმენტული სისტემების კინეტიკური ანალიზის მეთოდის გამოყენებით, როლმელიც ჩვენ განყოფილებაში იქნა შემუშავებული.

პუბლიკაციები:

1. G. Chkadua ; “Theprinsiples of transmembrane transport clasification “, Bull. of the Georgian  academy of sciences. 153, 1 (1996), 95-98.
2.  Z. Kometiani, G. Chkadua. “Powerparameters of general equation of enzymeand transport velocities”. Bull. of theGeorgianacademy of sciences. 153, 3, (1996),435-438.
3. G. Chkadua, Z. Kometiani; “Thedefinition of powerparameters of enzyme velosity equation by method of kineticcurveformanalysis”, Bull. of theGeorgianacademy of sciences. 156, 2, (1997),293-296.
4.  G. Chkadua, Z. Kometiani; “Definition of number of essentialactivatorsbymeans of kinetic curve form analysis”, Bull. of Georgian academy of sciences. 157, 1, (1998),125-128.
5.  M. Leladze, E. Nozadze,  G. Chkadua, Z. Kometiani; “K+–activation of the Mg – dependent cycle of  Na, K – ATPase. “ J. Biol. Phys. Chem. 2 (2001), p. 76-80.
6. G. Chkadua, E. Nozadze, M. Leladze,  Z. Kometiani; “Na+and K+activationmechanism of  Na, K – ATPasesystemattheexcess of Mg; “ J. Biol. Phys. Chem. 2 (2002), p. 19-24.
7. E. NozaZe, g. Wkadua, z. qomeTiani; “ Na,K–ATPazuri sistemis Na+ da K+ aqtivaciis meqanizmi ATP-is siWarbisas. “ saq. mecn. Aakademiis macne, biologiis seria, 29, 1-2, (2003), 121-128.
8. G. Chkadua, e. nozaZe, z. qomeTiani; “ Na,K–ATPazurisistemis Na+ da K+ aqtivaciis meqanizmi MgATP-is siWarbisas. “ saq. Mmecn. akademiis macne, biologiis seria, 29, 1-2, (2003), 193-202.
9.  Z. Kometiani, G. Chkadua, “ Determining a number of sites of partial effect modifiers by analysis of geometrical shape of acurve.” Bull. of Georgian academy of sciences. 166, 3 (2002), 564-567.
10.  G. Chkadua,  Z. Kometiani, “ Determining of number of sites for bindingthemodifiers.”  Bull. of theGeorgianacademy of sciences. 167, 1 (2003), 119-122.
11. g. Wkadua, “ Na,K–ATPazuri sistemaze Na+da K+ ionebis moqmedebis molekuluri meqanizmi. “ saq. Mmecn. Aakademiis macne, biologiis seria, 29, 3-4 ( 2003 ) 477-483.
12. G. Chkadua, “ rTuli geometriuli formis mqone mrudebis analizis principebi.” saq. Mmecn. Aakademiismacne, biologiis seria, 29, 3-4, (2003) 485-491.
13. Z. Kometiani , G. Chkadua, “Powerparameters for therateequations of enzymes with multiple ligand-binding sites  “ J. Biol. Chem. (2003); 3, 78-81.
14. G. Chkadua, “An apparent order of reaction.” .”  Bull. of the Georgian academy of sciences. 168;2, (2003), 336-339.
15. E. NozaZe, g. Wkadua, “Mg-ATPazuri aqtivobis damokidebuleba substratisa da modifikatorebis koncentraciaze”, saq. Mmecn. Aakademiis macne, biologiis seria, 30, 5, (2004), 693-699.
16. E. Nozadze,  G. Chkadua, Z. Kometiani; “ Bivalent cation-activated ATP-ase,”  Neurosciences, vol.1, 4, (2005), 49-54.
17. G. Chkadua, l SioSvili., n.kviwinaZe “Mn-ATPazas Mg2+-iT regulaciis meqanizmi”. saq. mecn. akad. macne, ser. biol. A, t. 35, #3-4, (2009), gv. 273-277;
18. G. Chkadua,, l. ShioSvili., n.kviwinaZe “Mn2+-iT aqtivirebuli Mg2+-damokidebuli ATPaza”. saq. mecn. akad. macne, ser. biol. A, t. 35, #1-2, (2009), gv. 125-131;
19.  L. Shioshvili, N. Kvitsinadze, G. Chkadua, Z. Kometiani  “Influence of neurotransmitter and synaptosomal factor on divalent cation activated ATPase activity”. Proc. Georg. Acad. Sci., Biol. Ser. B, v.8, No.3-4, (2010),  p.17-19;
20.  N. Kvitsinadze, G. Chkadua, L. Shioshvili, Z. Kometiani “Some kinetic properties of Cu-ATPase”. Proc. Georg. Acad. Sci., Biol. Ser. Bv.8, No.3-4, , (2010),  p.1-5.
21.  N. Kvitsinadze, G. Chkadua, L. Shioshvili, Z. Kometiani “Some kinetic singularities of Mg2+ -dependent Mn-ATPase in rat Brain synaptic membranes” Biol. Traceelem. Res. 144, (2011), 951-964.
22. l. ShioSvili, n. kviwinaZe, g. Wkadua,  T. jariaSvili,   “Zn2+ damokidebuli Mg-ATP-azuri aqtivoba”; saq. mecn. erovn. akad. macne, biomed. seria, t. 38, #5_6, (2012), gv. 335-340;
23. E. Nozadze,, n. aruTinova, Gg. Wkadua,  T. jariaSvili, “zogierTi modifikatoris gavlena Mg2+-damokidebul Ca-ATPazur sistemaze;’’ saq. mecn. erovn. akad. macne, biomed. seria, t. 38, #5_6, (2012), gv. 309-313;
24. l. Tsakadze, m. lelaZe, s. ZnelaZe,  g. Wkadua; ‘’NO3- da SO42 anionebiT aqtivirebuli Mg-damokidebuli ATPaza’’; saq. mecn. erovn. akad. macne, biomedseria, t. 39, #1_2 (2013), gv. 69-73;
25. l. ShioSvili, n. kviwinaZe, g. Wkadua,  ‘’Mg2+iT aqtivirebuli Zn-ATPaza”; saq. mecn. erovn. akad. macne, biomed. seria, t. 39, #1_2, (2013), gv. 63-68;
26. ე. ნოზაძე, ნ. არუთინოვა, გ. ჭკადუა, ‘’Mg-დამოკიდებული Ca-ATPაზური აქტიობის დამოკიდებულება Ca-ის კონცენტრაციაზე’’ საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერია, ტ.39,  №1-2, (2013), gv. 83-88;
27. E. Nozadze,, n. aruTiniva, l. waqaZe, l. SioSvili, m. lelaZe, s. ZnelaZe,  g. Wkadua, “MgATP-azas gamokvlevis zogierTi sakiTxi”,saq. mecn. erovn. akad. macne, biomed. seria, t. 40, #3_4, (2014), gv. 159-163;
28.  S. Dzneladze,  L. Tsakadze, M. Leladze, E. Nozadze, N. Arutinova, L. Shioshvili, G. Chkadua, ‘’Comparative analysis of Mg-dependent and Mg- independent HCO3-ATPases’’,   J. Membrane Biology, Vol. 248, (2015); 53-58,
29. E. Nozadze, N. Arutinova, L. Tsakadze, L. Shioshvili, M. Leladze, S. Dzneladze,  G. Chkadua, “Molecular mechanism of MgATPase activity”,,   J. Membrane Biology, Vol. 248, (2015);  295-300,
30. ლ. წაქაძე, ე. ნოზაძე, ლ. შიოშვილი, მ. ლელაძე, ნ. არუთინოვა, ს. ძნელაძე, გ. ჭკადუა ,,ჰორმეზისის მოვლენის შესწავლა Na,K-ATP-აზური სისტემის აქტიობაზე". საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერია, ტ. 41, #3-4, (2015).გვ.181-185,
31. ლ.წაქაძე, მ. ლელაძე, ს. ძნელაძე, ე. ნოზაძე, ლ. შიოშვილი, ნ. არუთინოვა, ს. კუპრაძე, გ. ჭკადუა. ‘’Mg,HCO3--ATPაზური აქტიობის ცვლილება ვირთაგვის თავის ტვინის მემბრანულ  ფრაქციებში სუსტი სტრესოგენული ფაქტორის ზემოქმედებით’’. საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერია, ტ. 42, #3-4, (2016) გვ. 193-198.
32. E. Nozadze, L. Shioshvili, L. Tsakadze, N. Arutinova, M. Leladze, S. Dzneladze, G. Chkadua. ‘’Kinetic Features of Transport ATPases’’. Systemic, Cellular and Molecular Mechanisms of Physiological Functions and Their Disorders (Proceedings of Iv. Beritashvili Center for Experimental Biomedicine-2015). Nova Science Publishers, Inc. New York, 2016
33. გ. ჭკადუა, ე. ნოზაძე, ლ.წაქაძე,  ლ. შიოშვილი, მ. ლელაძე,  ნ. არუთინოვა, ს. ძნელაძე,  ს. კუპრაძე. ‘’მძიმე მეტალების გავლენა Na,K-ATPაზურ და Mg-ATPაზურ სისტემებზე’’. საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერია, ტ. 43, #1-2, (2017). გვ. 51-55.
34. ს. კუპრაძე,  ლ.წაქაძე,  ე. ნოზაძე, ლ. შიოშვილი, მ. ლელაძე,  ნ. არუთინოვა, ს.ძნელაძე, გ. ჭკადუა. ‘’მძიმე მეტალების (Cd, Pb) ზეგავლენა Cl-ATPაზაზე ვირთაგვას თავის ტვინის სინაფსური მემბრანების ფრაქციაში’’. საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერია,  ტ. 43, #5-6, (2017).გვ. 231-234.
35.  მ. ლელაძე,  ლ. წაქაძე, ე. ნოზაძე,  ლ. შიოშვილი, ნ. არუთინოვა, ს. ძნელაძე,   ს.კუპრაძე.  გ. ჭკადუა.‘’ოუაბაინის ზეგავლენა მაგნიუმ-დამოკიდებულ Ca2+და HCO3--ით აქტივირებულ ATPაზებზე ვირთაგვას თავის ტვინის სინაფსური მემბრანების ფრაქციაში’’, საქ. მეცნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერიატ. 44, #5-6, (2017).გვ. 361-366.
36. G. Chkadua*, L. Tsakadze, E. Nozadze, M. Leladze, S. Dzneladze, L. Shioshvili,N. Arutinova and S. Kupradze. ‘’Zn2+DependedMg-ATPase Activity’’, Nova Science Publishers, Inc. New York, (2018) 11-22.
37. ლ. წაქაძე, ე.ნოზაძე, ლ. შიოშვილი, მ. ლელაძე, ნ. არუთინოვა, ს. ძნელაძე, გ. ჭკადუა, “PChMB ზეგავლენა ტრანსპორტულ ATP აზებზე”, საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედსერია, ტ. 45, N 1-2, 2019.
38. S. Dzneladze, L. Tsakadze, E. Nozadze, L. Shioshvili, M. Leladze, N. Arutinova, T. Jariashvili, S. Kupradze and G. Chkadua “Chloride anion-activated ATPase”, The Journal of Biological Physics and Chemistry, V 20, N1, pp.37-40.
39. გ. ჭკადუა, ე. ნოზაძე, ლ. წაქაძე , ლ. შიოშვილი, ნ. არუთინოვა, მ.ლელაძე, ს. ძნელაძე  ,,Na,K-ATPაზა და  ROS ჰორმეზისი." საქ. მეცნ. ეროვნ. აკად. მაცნე, ბიომედ. სერია,  2020,  ტ.46, N 5-6, გვ. 349-355
40.M. Nikolaishvili, Z. Nanobashvili, N. Mitagvaria, G Chkadua, T Museliani,  K. Dondoladze, G. Jikia ‘’Assessment of Integrated Antioxidant Systems and Hormezis Effect of Radon in Experimental Studies’’, Journal of Biosciences and Medicines, (2022), 10. 41.G. Chkadua, E. Nozadze, L. Tsakadze, L. Shioshvili ‘’Na,K-ATP ase and Cl-ATPase regulation by Dopamine’’; Georgian Med News. (2021); (320); 153-157;
42.G. Chkadua, E. Nozadze, L. Tsakadze, L. Shioshvili, N. Arutinova, M. Leladze, S.Dzneladze M. Javakhishvili, S. Kupradze; “Some Kinetic Features of Na,KATPase and Sensitivity to Noradrenaline”; Cell Biochem Biophys. (2021) doi: 10.1007/s12013-021-01032-6.
43.Nikolaishvili Marine, Nanobashvili Zakharia, Mitagvaria Nodar, Chkadua Gvantsa, , Nozadze Ekaterine, Bilanishvili Irina, “Effects of low doses of radon contained in Tskaltubo water on changes in brain biochemical correlates in Krushinsky-Molodkina rats with epilepsy”, Proc. Georgian Nat. Acad. Sci., Biomed. Ser. vol.48, N 1-3, pp. 55-73  (2022)
44.Nikolaishvili Marine, Nanobashvili Zakharia, Mitagvaria Nodar, Chkadua Gvantsa, Bilanishvili Irina, Nozadze Ekaterine, Rtveladze T, Museliani Tea, Dondoladze Khatuna, Jikia Gogi ‘’Hormesis effect of Radon in Rats of the Krushinsly-Molodkina Line’’ ESJ Natural/Life/Medical Sciences; Vol 18 No 14 (2022).
                                                                                                                                                                                                                                                                                              45.Marina Nikolaishvili, Zakaria Nanobashvili, Nodar Mitagvaria, Gvantsa Chkadua, Tea Museliani, Gogi Jikia, Irine Bilanishvili, Khatuna Dondoladze, “The Level of Individual Biochemical Constants of the Brain of in the Krushinsky-Molodkina Inbred Rat Strain against the Background of Radon Inhalation During Epilepsy”, Macedonian Journal of Medical Sciences, vol. 10, pp 2555-2565 (2022).
46. Gvantsa Chkadua, Eka Nozadze, Leila Tsakadze, Lia Shioshvili, Nana Arutinova, Marine Leladze, Sopio Dzneladze, Maia Javakhishvili, “Effect of H2O2 on Na,K-ATPase”, Journal of Bioenergetics and Biomembranes vol.54, N 5, pp. 441-449  (2022)
47. Chkadua G., Nozadze E., Tsakadze L., Shioshvili L., Arutinova N., Leladze M., Dzneladze S.,  Javakhishvili M., Jariashvili T., “Effect of ionizind radiation on ATP-ases”, Journal of Radiobiology and Radiation Safety Vol.3, №4, pp 25-31 (2023).
48. Marina Nikolaishvili, Zakaria Nanobashvili, Nodar Mitagvaria, Gvantsa Chkadua, Tea Museliani, Gogi Jikia, Irine Bilanishvili, Eka Nozadze, Khatuna Dondoladze, “Effect of  Inhalation of Low Doses of Radon in the Krushinsky-Molodkina rat strain and study of various behavioral characteristics”, Experimental and Clinical Medicine Georgia, No3 (2023).
49. Gvantsa Chkadua,1 Eka Nozadze,1 Leila Tsakadze,1 Lia Shioshvili,1 Nana Arutinova,1 Marine Leladze,1 Sopio Dzneladze,1 Maia Javakhishvili,1 Tamar Jariashvili,2 Elene Petriashvili2  The effect of cytochrome c on Na,K-ATPase Journal of Bioenergetics and Biomembranes https://doi.org/10.1007/s10863-024-10012-3